تنظیم گلوئوژنز

تنظیم گلوئوژنز همزمان با گلیکولیز و در جهت عکس می باشد(یکی گلوکز را تولید و دیگری گلوکز را مصرف می کند).

تنظیم این مسیر از طریق چهار واکنش یک طرفه که در مسیر گلوئوژنز قبلاً به آن اشاره شد صورت می گیرد.

تنظیم به دو صورت است.

الف- تنظیم کوتاه مدت از طریق آلوستریک و فسفریلاسیون و دفسفریلاسیون

ب- تنظیم بلند مدت از طریق تغییر بیان ژن

الف- تنظیم کوتاه مدت از طریق آلوستریک و فسفریلاسیون و دفسفریلاسیون

1-آنزیم پیروات کیناز توسطADP  مهار و بوسیله استیل کوا فعال می شود.

2-آنزیم فروکتوز 1و6 بیس فسفاتاز توسط AMP و فروکتوز 2و6 بیس فسفات مهار و بوسیله سیترات فعال میشود.

3-گلوکاگون از طرق مختلفی مسیر گلوگونئوژنز را فعال می کند (بطور کلی گلوکاگون همراه با فسفریلاسیون است).

الف- از طریق فعال ساری پروتئین کیناز A (PKA که وابسته به cAMP) سبب فعال سازی فروکتوز 1و6 بیس فسفاتاز و مهار فسفوفروکتوکیناز 2 که فروکتوز 2و 6 بیس فسفات را کاهش می دهد.

ب- از طریق افزایش لیپولیز و اکسیداسیون اسیدهای چرب سبب افزایش استیل کوا و سیترات می شوند.

4-انسولین با فعال سازی cAMP فسفو دی استراز سبب مهار PKA میزان فروکتوز 2و6 بیس فسفات را افزایش می دهد و گلوئوژنز را مهار می نماید.

ب-تنظیم بلند مدت از طریق القاء بیان ژن

1-گلوکاگون از طریق PKA و فسفریلاسیون پروتئین اتصالی به عنصر پاسخ به cAMP (CREB) که به عنصر پاسخ به cAMP (CRE) توالی تنظیم ژنی اتصال می یابد و بیان ژنهای پیروات کربوکسیلاز، فسفو انول پیروات کربوکسی کیناز، فروکتوز 1و6 بیس فسفاتاز و گلوکز 6فسفاتاز را افزایش و بیان ژنهای گلوکوکیناز و فسفوفروکتوکیناز را مهار می نماید. در مورد اپی نفرین و گلوکوکورتیکوئیدها اثر مشابهی مانند گلوکاگون دارند ولی بروی دسته اول که در بالا به آنها اشاره شد تأثیر می گذارند.

2- انسولین با فعال سازی پروتئین اتصالی عنصر پاسخ به انسولین(IREB) و اتصال آن به عنصر پاسخ به انسولین (IRE) توالی تنظیمی ژنها ، برخلاف گلوکاگون بیان ژنهای مربوط به آنزیمهای کلیدی مسیر گلوئوژنز را مهار می نمایند.